จังหวัดขอนแก่น เป็นจังหวัดที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 5 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นจังหวัดศูนย์ปฏิบัติการของกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง เมืองขอนแก่นตั้งอยู่ในจุดที่ถนนมิตรภาพ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2) และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 (ถนนสายเศรษฐกิจตะวันออกตะวันตก) ตัดผ่าน ซึ่งเป็นเส้นทางสำคัญในการเดินทางจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลางเข้าไปสู่ภาคเหนือตอนล่างที่อ าเภอหล่มสักจังหวัดเพชรบูรณ์และเดินทางเข้าสู่ประเทศลาวทางด้านทิศใต้ของลาว อาณาเขตทางทิศเหนือติดกับจังหวัดเลย จังหวัดหนองบัวล าภูและจังหวัดอุดรธานีทิศตะวันออกติดกับจังหวัดมหาสารคามและจังหวัดกาฬสินธุ์ทิศใต้ติดกับจังหวัดบุรีรัมย์และจังหวัดนครราชสีมา ทิศตะวันตกติดกับจังหวัดชัยภูมิและจังหวัดเพชรบูรณ์
คำขวัญประจำจังหวัด ขอนแก่น
พระธาตุขามแก่น เสียงแคนดอกคูน ศูนย์รวมผ้าไหม ร่วมใจผูกเสี่ยว เที่ยวขอนแก่น
นครใหญ่ ไดโนเสาร์สิรินธรเน่ สุดเท่เหรียญทองแรกมวยโอลิมปิก
ตราประจำจังหวัด
เป็นรูปเจดีย์เก่าครอบต้นมะขาม เรียกว่า เจดีย์ขามแก่น ซึ่งเป็นปูชนียสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัด มีเรื่องเล่าต่อๆกันมาว่าครั้งหนึ่งต้นมะขามใหญ่ถูกตัดโค่นลงไว้หลายปีกลับงอกงามมีกิ่งก้านสาขาขึ้นอีก ประชาชนถือว่าเป็นสิ่งมหัศจรรย์จึงพากันสร้างเจดีย์ครอบต้นมะขามนั้นไว้เรียกว่า เจดีย์ขามแก่น และถือเป็นปูชนียสถาน เคารพกราบไหว้ตั้งแต่นั้นมาจนถึงปัจจุบัน จึงได้นำมาเป็นตราประจำจังหวัด ต่อมาคำว่า ขามแก่น ก็เพี้ยนเป็น ขอนแก่น
ดอกไม้ประจำจังหวัด
ชื่อ :: ดอกราชพฤกษ์
ชื่อสามัญ :: Golden Shower Tree, Purging Cassia
ชื่อวิทยาศาสตร์ :: Cassis fistula Linn.
ต้นไม่ประจำจังหวัด
ชื่อ :: ชัยพฤกษ์
ชื่ออื่นๆ :: กัลปพฤกษ์
ชื่อวิทยาศาสตร์ :: Cassia bakeriana Craib
ข้อมูลทั่วไป
ที่ตั้งและพื้นที่
จังหวัดขอนแก่น ตั้งอยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 15 – 17 องศาเหนือ และเส้นแวงที่ 101 – 103 องศาตะวันออก ซึ่งอยู่บริเวณตอนกลางของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ห่างจากกรุงเทพมหานคร 445 กิโลเมตร มีพื้นที่ 10,885.99 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 6.8 ล้านไร่ ภูมิประเทศเป็นพื้นที่ราบ มีลักษณะสูงต่ำสลับเป็นลูกคลื่นลาดเทไปทางทิศตะวันออกและทิศใต้ มีที่ราบลุ่มแถบลุ่มน้ำชีและลุ่มน้ำพอง พื้นที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลปานกลางเฉลี่ย 100 – 200 เมตร
อาณาเขต
- ทิศเหนือ – ติดกับจังหวัดอุดรธานี เลย และหนองบัวลำภู
- ทิศใต้ – ติดกับจังหวัดนครราชสีมา และบุรีรัมย์
- ทิศตะวันออก – ติดกับจังหวัดกาฬสินธุ์ และมหาสารคาม
- ทิศตะวันตก – ติดกับจังหวัดชัยภูมิ และเพชรบูรณ์
การปกครอง
- อำเภอ จำนวน 26 อำเภอ
- ตำบล จำนวน 198 ตำบล
- หมู่บ้าน จำนวน 2,331 หมู่บ้าน
- ชุมชน จำนวน 389 ชุมชน
(ที่ทำการปกครองจังหวัดขอนแก่น ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2554)
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น – จำนวน 225 แห่ง ประกอบด้วย
- องค์การบริหารส่วนจังหวัด จำนวน 1 แห่ง
- เทศบาล จำนวน 75 แห่ง (เทศบาลนคร จำนวน 1 แห่ง)
- เทศบาลเมือง จำนวน 6 แห่ง
- เทศบาลตำบล จำนวน 68 แห่ง
- องค์การบริหารส่วนตำบล จำนวน 149 แห่ง
(ที่มา : สำนักงานท้องถิ่นจังหวัดขอนแก่น 2555)
ประชากรของจังหวัดขอนแก่น ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2563 จำนวน 1,794,531 คน
(ที่มา อบจ.ขอนแก่น)
เส้นทางคมนาคม
- ทางรถยนต์ มีทางหลวงแผ่นดินผ่านพื้นที่จำนวน 7 สาย ได้แก่
- ทางหลวงหมายเลข 2 : สระบุรี-นครราชสีมา-ขอนแก่น-อุดรธานี-หนองคาย
- ทางหลวงหมายเลข 12 : ขอนแก่น-เพชรบูรณ์
- ทางหลวงหมายเลข 23 : แยกจากทางหลวงหมายเลข 2 ผ่านอำเภอบ้านไผ่ (ขอนแก่น) – มหาสารคาม
- ทางหลวงหมายเลข 201 : ขอนแก่น-ชัยภูมิ-เลย
- ทางหลวงหมายเลข 207 : ขอนแก่น-บุรีรัมย์
- ทางหลวงหมายเลข 208 : ขอนแก่น-มหาสารคาม
- ทางหลวงหมายเลข 209 : ขอนแก่น-กาฬสินธุ์
- ทางรถไฟ เส้นทางจาก กรุงเทพฯ-หนองคาย ขนานกับทางหลวงหมายเลข 2 หรือถนนมิตรภาพ ผ่านอำเภอในเขตพื้นที่ คือ อำเภอพล บ้านไผ่ บ้านแฮด เมืองขอนแก่น น้ำพอง และเขาสวนกวาง
- ทางเครื่องบิน มีท่าอากาศยานพาณิชย์ 1 แห่ง ห่างจากตัวเมือง 8 กิโลเมตร เส้นทางบินกรุงเทพฯ -ขอนแก่น- กรุงเทพ ฯ ใช้เวลาเดินทางประมาณ 55 นาที
แผนที่จังหวัดขอนแก่น
